Xosé Carlos Caneiro

Escritor verinense de final do século XX e comezos do XXI

Deberes si, deberes non.

Este é un debate que vén de moi atrás. Hai quen opina que os nenos nos primeiros anos da súa etapa escolar non deben levar tarefas para casa, porque lles debe ser suficiente o tempo na escola para realizar todo o traballo. Pensan que as tardes, hoxe a maioría dos coles só teñen clase de mañá, son para xogar, para actividades propias, para o lecer. Outros, en cambio, pensamos que dende pequenos lles é bo levar algunha actividade para casa, para que se vaian afacendo a traballar eles sós, para que adquiran autonomía, para que se vaian facendo responsables. Non se trata de que vaian cargados de libros e deberes con 6 ou 7 aniños. Trátase de que teñan algo para facer en 20, 30 minutos: un exercicio, unha conta, un contiño para ler…. Considero que lles é moi positivo que vaian adquirindo hábito dende pequenos. Con 11 ou 12 anos xa van ter que facer traballos, estudar… Cando vaian para a ESO terán máis, en bacharelato máis… Nesta etapa terán que estudar unhas cantas horas diarias. Como van estar estudando 4 horas diarias se non foron adquirindo paulatinamente ese hábito de estudo necesario? Como pai dun neno de 5º de primaria e dunha nena de 2º de Bach., ademais de profesor dende hai xa uns poucos anos, creo que teño certos argumentos. Como van estudar as horas necesarias na carreira? Como van ser autónomos para preparar temas, facer traballos… se antes non o fixeron?

Os valores, os hábitos na vida vanse adquirindo pouco a pouco dende pequenos. Aos adultos é difícil facernos cambiar, levarnos ao rego, endereitarnos se xa estamos torcidos. Creo que debemos fomentar e valorar o esforzo na escola, o traballo diario, a responsabilidade. Se cadra, estou equivocado. 

Serafín Vázquez, 16 de marzo de 2018  

Gandería extensiva

Dende hai máis de 40 anos a gandería extensiva en Galicia foise reducindo ata practicamente desaparecer nos últimos anos. Os que nos criamos no rural, na montaña interior puidemos comprobar a afirmación anterior. A comezos dos anos 80 as aldeas tiñan vida, porque había moitas familias instaladas alí. Vivían da agricultura e a gandería. Traballaban as terras e mantiñan os montes rozados e limpos. Toda a facenda que había ocupábase diso: vacas, cabras, ovellas, cabalos…. Todo isto foi desaparecendo. Tamén foi desaparecendo a xente. Creo que coa chegada das granxas, a explotación intensiva foi matando a outra gandería. Cando regresas á casa natal, paseas polos camiños, andas polas corredoiras dá pena, porque non ves unha alma. Como moito atopas un vello/a, viúva que vai buscar a auga á fonte. Percorres todo o labrado e non te atopas con ninguén. Pola maioría dos camiños de carro e carreiros xa non se dá pasado. Ás veces, só furando entre o brosque como fai o lobo e o xabarín.

Por que non se destinan axudas para aquelas persoas mozas que aínda  queren vivir na súa aldea? Algúns queren seguir alí cunha explotación de vacas, rubias ou cachenas, cun rabaño de cabras ou ovellas, cun colmeal de curtizos… Non estaría mellor empregar eses miles/millóns de euros para axudar aos que teñen rabaños de ovellas, vacas …. que son os que traballan as herdades, limpan os campos e poulas arredor dos lugares, coidan os montes, e non dedicalos despois a apagar lumes co perigo de que ardan palleiros e casas, … como xa ten pasado? A gandería extensiva sería un bo cortalumes e fixaría poboación na Galicia interior.

Serafín Vázquez, 12 de marzo de 2018

A dimensión emocional da aprendizaxe

As emocións inflúen de maneira decisiva na aprendizaxe. Todos puidemos comprobar algunha vez como aprendemos unha poesía que nos chegou adentro, un texto, unha frase dun escritor que nos impactou. Por iso cada vez se traballa máis con elas na aula, aínda que haxa docentes que lle restan importancia. Considero que é moi interesante formarse neste aspecto para descubrilo. No presente curso, tivemos unha actividade de formación que tiña por título “Aprender a pensar a través do diálogo”, da que unha parte importante era a dimensión emocional na aprendizaxe. Foi moi ben recibida e valorada polos asistentes. Hoxe leo no xornal unha entrevista a un experto na materia, Jesús C. Guillén. Algúns aspectos que destacou xa están comentados ao comezo, pero tamén quero sinalar algún outro como a importancia de espertar a curiosidade no alumnado, a competencia aprender a aprender, aprender xogando, o valor do esforzo e a memoria, o traballo colaorativo... É unha entrevista moi aproveitable. Moitos docentes e non docentes puideron asistir ao seu relatorio en Vigo. Sobran os comentarios vendo o auditorio con máis de 800 persoas para escoitar e disfrutalo.    

Serafín Vázquez, 7 de marzo de 2018 

Día de neve

Comeza a nacer o día. Todo está branco, branco de neve. Dá gusto mirar pola ventá para contemplar ese manto brillante todo arredor. Pena que a néboa non deixe ver o castelo. Cremos que non imos poder saír no coche. Os vinte centímetros de neve e a pequena subida ata a saída, poden poñernos en apuros. Quizais haxa que botar man da pa para retirar a neve. Subimos ao coche con bastante antelación. Pouco a pouco imos avanzando sen pararnos. Logramos chegar á estrada. Agora será máis fácil, pois xa hai rodeiras de pasaren outros e imos baixando. Polas rúas de Verín xa se circula mellor. Os rapaces camiñan con dificultade polas beirarrúas para ir aos institutos. Faltan moitos. Non hai transporte e, incluso, en algún centro suspenderon as clases. Todo parece transcorrer sen dificultade. Os cidadáns fan vida normal, só hai que camiñar con precaución. O tema de conversación repítese. Hai máis de vinte anos que non nevaba tanto en Verín. Parece que imos ter neve para varios días... É así. Tres días despois todo segue nevado. Os nenos xogan no patio do cole coa pouca neve que hai tirándoa uns aos outros. Haberá que aproveitar esta ocasión para gozar dela ... e así o fixemos.

Serafín Vázquez, 1 de marzo de 2018

Pisando neve

 Que ilusión cando empezaron a caer as primeiras folerpas. Viña mansiña e seca. Parecía a flor das árbores cando as leva o vento. Pouco a pouco foi indo a máis. Ao cabo de dúas horas todo o campo estaba branco. Os cans e os gatos (sempre dormen e viven fóra de casa) andaban desorientados. Non sabían por onde pisar. Eu non podía crer que despois de 9 anos sen ver a neve nos arredores da casa (Carlos tiña dous aniños, non a recordaba), caera con tanta intensidade. Xa era de noite e nas fincas veciñas, sen luz ningunha, víase todo coma se fose día. Era a primeira vez que tiña esta sensación de ver moito máis ca esas noites de verán con lúa chea. Eu que de neno pisaba e xogaba todos os invernos durante semanas ou meses coa neve na Montaña de Entrimo, non recordaba esta claridade en plena escuridade da noite. Nós, que estabamos tan necesitados de auga, na comarca de Monterrei, por fin chegara en forma de neve. Año de nieves, año de bienes. Esperemos que continúe, agora como chuvia. Este 27 de febreiro de 2018 é un bo día. Hai outra razón moito maior, moi importantísima para min, pois o 27 de febreiro de hai 18 anos, ás 18 e 18 h., nacera unha estrela… Para ti, miña nena.

Serafín Vázquez, 28 de febreiro de 2018

Incendio en Monterrei.

Son as catro da tarde. Quenta o sol morno de febreiro. Saes á finca para ver as primeiras leitugas que acaban de nacer. Apenas abres a porta da casa e un cheiro a fume e a lume bate nos fociños. En pleno inverno, con mañás de -9 graos, xa comezan a pasar as avionetas por enriba das nosas cabezas. Non se ven as chamas, pero intúes que non pode ser moi lonxe. O cheiro a queimado e un leve fume nolo indica. Que pasará para que xa volvan os incendios? Será polas temperaturas do mediodía tan altas? Será pola seca que temos no Val de Monterrei? Consultados os datos de precipitación do que levamos de ano, recolléronse na estación de Vilela-Verín só 22,5 litros por metro cadrado durante estes dous meses de 2018. Na televisión de Galicia dicían que hai uns días en zonas da provincia de Coruña recolleran nun día só máis de 60 litros. Que pasa no noso val para que non chova? Moitos de nós temos comprobado, cando vimos de Ourense, que chove todo o traxecto, pero ao chegar ás inmediacións do alto das Estivadas xa para de chover. Toda a baixada cara a Verín xa temos a autovía completamente seca. Logo escoitas que no alto de Fumaces, A Gudiña... si que choveu moito. Por que non chove no noso val? Existe algunha corrente de aire que desvía as nubes? Será un castigo divino? Este ano todos estamos desconfiando que vai volver ser un ano de moitas xeadas (as do ano pasado, segundo algúns maiores do lugar, non se produciran tan elevadas dende había 52 anos) e moita seca, parecida ou peor á do 2017. Volverá ser outro ano de tantos incendios e de tanto perigo para os lugares e a poboación? Algo debe estar cambiando no clima, non cren?

Serafín Vázquez, 27 de febreiro de 2018